De lange weg naar herstel voor veel bedrijven

De pandemie van het coronavirus blijft bedrijven echter voor grote uitdagingen stellen - ook in België.

Het tempo waaraan de wereldeconomie zich herstelt, gaat omhoog en een groot deel van de ondernemingen wereldwijd hoopt de verliezen van het voorbije jaar te kunnen goedmaken. Dat blijkt uit de enquête van de Duitse Kamers van Koophandel in het buitenland (AHK), waaraan in totaal 4500 ondernemingen in meer dan 140 landen deelnamen. AHK debelux legde de enquête voor aan zijn leden in België.

De gevolgen van de coronapandemie blijven de ondernemingen voor grote uitdagingen stellen, ondanks het feit dat de wereldeconomie er toch al wat beter uitziet. De problemen in de toeleveringsketen en de logistiek, het gebrek aan goederen en diensten alsook het verlies van eigen productie hebben zich vergeleken met de voorgaande enquête zelfs nog verscherpt. Ook moeten tal van bedrijven nog steeds investeringen schrappen of uitstellen.

Ondernemingen in België bezorgd over de vraag

Meer dan een derde van de AHK debelux-leden in België beoordeelt de huidige situatie op de handelsmarkt als ‘goed’, 44 % vindt ze ‘bevredigend’ en 20 % ‘slecht’. Meer dan 60 % voorziet geen verandering in de komende twaalf maanden. Op de vraag naar de conjuncturele ontwikkeling in België antwoordde 36 % van de respondenten eveneens met ‘gelijkblijvend’. In totaal 40 % van de ondernemingen verwacht een verbetering. Slechts 20 % van de ondernemingen heeft de intentie om personeel te ontslaan, maar evenveel ondernemingen houden er rekening mee dat ze personeel in dienst zullen moeten nemen.

Volgens 60 % van de ondernemingen blijft de evolutie van de vraag het grootste commerciële risico, gevolgd door het gebrek aan vaklui (42 %) en de arbeidskosten (33 %).

Bij de vraag over het conjunctuurherstel in België zijn de meningen verdeeld. De meeste respondenten verwachten niet dat de economie tegen 2022 duurzaam zal zijn hersteld (36 %). 28 % is van mening dat dit al in de tweede helft van 2021 mogelijk kan zijn, en evenveel respondenten zetten eerder in op een herstel in 2022.

Coronapandemie beïnvloedt de bevoorrading van goederen

Toen we onze Belgische leden in april naar de gevolgen van de coronapandemie vroegen, vond het merendeel van hen de reisbeperkingen nog veruit de grootste last (70 %). Zo'n 40 % had het vooral moeilijk met het gebrek aan goederen of diensten, gevolgd door de annuleringen van beurzen en soortgelijke evenementen, en evenveel respondenten hadden problemen met toeleveringsketens en logistiek. Amper een derde van de ondernemingen moest nog investeringen schrappen of uitstellen.

Volgens onze aangesloten ondernemingen in België kunnen voor de problemen met toeleveringsketens de volgende zaken een oplossing bieden: op zoek gaan naar nieuwe of extra leveranciers voor een product (30 %), de leveringsroutes veranderen (30 %) en de magazijnvoorraden verhogen (30 %). Een vijfde van de respondenten heeft hun leveranciers verdeeld over meerdere regio's of landen.

De gevolgen van de pandemie stellen zich wereldwijd

De gevolgen van de coronapandemie bezorgen de ondervraagde ondernemingen wereldwijd ook nu nog steeds grote problemen. Net als in België wegen de reisbeperkingen het zwaarst op de buitenlandse handel (72 %), gevolgd door geannuleerde beurzen en evenementen (45 %) en de verminderde vraag naar producten en diensten (41 %).

Ook problemen met toeleveringsketens een wereldwijd probleem

Ook de problemen met toeleveringsketens maken het ondernemingen niet alleen in België moeilijk. 40 % van de ondernemingen wereldwijd meldde problemen in hun toeleveringsketens of logistiek, een stijging met 9 procentpunten tegenover de herfst. De reden: de voorbije maanden hebben productieverliezen, problemen in de zeevracht en een tekort aan containers de wereldhandel verstoord. Hierdoor zijn de transportkosten verhoogd en de levertijden verlengd. Als gevolg daarvan wil 71 % van de ondernemingen met leveringsproblemen hun toeleveringsketens reorganiseren.

Wereldeconomie herstelt langzaam

De vraag over het conjunctuurherstel in eigen land beantwoordden de ondernemingen wereldwijd minder kritisch dan de Belgische deelnemers. 47 % van de wereldwijd meer dan 4500 door AHK bevraagde ondernemingen verwacht dat de conjunctuur in hun respectieve landen de komende twaalf maanden positief zal evolueren. Eén op de vijf ondernemingen verwacht een slechtere economische groei. In vergelijking met de voorgaande enquête is de stemming duidelijk verbeterd. In het najaar van 2020 waren er nog evenveel positieve als negatieve stemmen te horen, nu overheersen de optimistische antwoorden. De laatste keer dat de ondernemingen de conjunctuur met eenzelfde vertrouwen tegemoet zagen, was in het voorjaar van 2018. De verwachtingen liggen bovendien duidelijk hoger dan het niveau van vóór de crisis, toen al in het najaar van 2019 met een verslechtering rekening werd gehouden.

Sneller herstel in China en Noord-Amerika

In China en Noord-Amerika gaan ondernemingen uit van een sterke economische ontwikkeling voor de komende twaalf maanden. Bijgevolg verwacht meer dan de helft van de ondernemingen dat ook de eigen activiteiten het de komende twaalf maanden beter zullen doen. Sommige bedrijven die hun investerings- en werkgelegenheidsplannen het voorbije jaar in de ijskast hebben gezet, willen deze dan ook dit jaar weer opstarten.

Net als in de voorgaande enquêtes vormen een uitblijvende vraag en onzekerheid over de economische beleidsvoorwaarden de grootste risico's voor Duitse bedrijven in het buitenland. Het tekort aan vaklui alsook de prijzen voor energie en grondstoffen hebben duidelijk aan belang gewonnen. In vergelijking met de voorgaande enquête zijn die laatste met sprongen de hoogte in gegaan en belasten ze de al gespannen situatie in de productie en de toeleveringsketens.

Iets trager economisch herstel in Europa

De in andere Europese landen gevestigde Duitse ondernemingen zijn weliswaar ook duidelijk positiever dan in het najaar, maar toch beoordelen ze het economische herstelproces met minder vertrouwen dan de ondernemingen in Azië en Noord-Amerika.

In de eurozone gaat 43 % van de ondernemingen uit van een opleving. In de rest van Europa bedraagt dit cijfer 40 % in Zwitserland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk, en 30 % in Oost- en Zuidoost-Europa. 22 % van de ondernemingen in de eurozone verwacht geen verbetering van de conjunctuur, voor de rest van Europa is dat resp. 29 % en 30 %.

De meeste ondernemingen verwachten pas in 2022 of later een duurzaam herstel van de conjunctuur in deze landen.

De ondernemingen in Denemarken en Zweden beoordelen de economische ontwikkeling beter dan het Europese gemiddelde. In Italië en Portugal is het stemmingsbeeld dan weer evenwichtig, en het berekende gemiddelde van de betere en slechtere beoordelingen is met telkens twee of drie punten slechts licht positief. In Polen verwacht de meerderheid van de ondernemingen niet dat de conjunctuur verder zal verbeteren: 53 % gaat uit van een verslechtering. En ook in Turkije overheersen de meer pessimistische stemmen: 29 % verwacht een opleving, 35 % een achteruitgang.

Over de World Business Outlook-enquête

De AHK World Business Outlook is gebaseerd op een regelmatige enquête van de koepelorganisatie DIHK bij de aangesloten ondernemingen van de Duitse Kamers van Koophandel in het buitenland, delegaties en vertegenwoordigingen (AHK's). In het voorjaar van 2021 bundelt dit rapport de feedback van meer dan 4500 Duitse ondernemingen, filialen en dochterondernemingen wereldwijd, alsook van ondernemingen die nauwe banden hebben met Duitsland.

41 % van de respondenten komt uit de industrie en de bouw, 39 % uit de dienstensector en de resterende 20 % zijn handelsondernemingen. Kleinere ondernemingen met minder dan 100 werknemers maken 52 % van de antwoorden uit. 27 % van de ondernemingen stelt 100 tot 1000 werknemers te werk. Grote ondernemingen met meer dan 1000 medewerkers wereldwijd hebben een aandeel van 21 % van de respondenten.