AHK debelux spreekt met Ambassadeur Ullrich Wilhem Klöckner over de ervaringen van het afgelopen jaar en de huidige situatie in het land.
In september 2020 trad Ullrich Wilhelm Klöckner op als Duitse ambassadeur in Luxemburg. Kort voor de tweede lockdown was het geen gemakkelijke tijd om het land en zijn mensen te leren kennen.
Na drie dienstbetrekkingen in Afrika, bent u nu terug in Europa. Vindt u deze overgang moeilijk ?
Het is een grote verandering. Hoewel ik vele jaren op het hoofdkwartier van het Federale Ministerie van Buitenlandse Zaken in Bonn en Berlijn heb gewerkt,maar nooit in Europa. In plaats daarvan hebben mijn vrouw en ik elf opwindende en geweldige jaren in Afrika gehad. De laatste twee jaar in Soedan waren echter zeer zwaar als gevolg van een gewelddadige opstand.
De verhuizing naar Luxemburg was voor ons dan ook zeer welkom. We werden hier heel vriendelijk ontvangen. Er is veel belangstelling voor Duitsland in Luxemburg en mijn gesprekspartners zijn zeer goed geïnformeerd. De uitwisseling tussen beide landen is zeer hecht en dat schept de beste voorwaarden voor een interessante en prettige werkomgeving. Na de jaren in Afrika, is het enige wat moeilijk is, wennen aan de winter en de regen.
Wat bevalt u in het bijzonder aan Luxemburg?
Ik kende Luxemburg alleen van de bijeenkomsten van de Raad, waar ik de afgelopen 30 jaar vaak naartoe ben gereisd vanuit Bonn en Berlijn. Ik ben zeer positief verrast over wat hier in deze tijd is opgebouwd. Het resultaat is een krachtcentrale voor de hele regio die ook uitstraalt naar Duitsland. Luxemburg biedt ook veel Duitsers hoogwaardige banen en slaagt er zeer goed in de welvaart die het heeft gecreëerd in stand te houden door slimme investeringen en door zichzelf voortdurend te herdefiniëren.
Ik vind het heel spannend om het financiële centrum van Luxemburg te leren kennen. Hier zijn ze bezig zich te heroriënteren in de richting van "groene investeringen" om de fondsen duurzamer te maken. Tegelijkertijd investeert Luxemburg in toekomstgerichte technologieën, zoals de ruimtevaart. Dit alles toont aan dat Luxemburg niet steunt op wat er in de afgelopen 30 jaar is ontstaan, maar aan de toekomst denkt. Hiermee wordt ook de basis gelegd om een knooppunt van de regio te blijven. Ik ben ook erg geïnteresseerd in het onderhouden van een nauwe uitwisseling met de Europese instellingen op de Kirchberg.
Hoe heeft u de Covid-gerelateerde beperkingen aan het begin van uw ambtstermijn ervaren?
Het was geen optimale start, mijn werk is zeer beperkt. Wanneer je als ambassadeur een nieuwe post aanvaardt, is de belangrijkste taak het land en zijn mensen te leren kennen, vooral de mensen die betrokken zijn bij politiek, zaken en cultuur.
Dit gebeurt meestal via persoonlijke gesprekken, maar ook via korte bijeenkomsten op talloze evenementen. Toen ik in september aan het werk ging, leek de pandemie ten einde te lopen. Maar de tweede lockdown kwam al in oktober en culturele en andere evenementen waren niet meer mogelijk. Op dit moment kunnen alle bijeenkomsten alleen virtueel of in het beste geval onder ‘vier ogen’ plaatsvinden. Dat maakt het veel moeilijker om de maatschappij en de politiek te benaderen. Videoconferencing heeft zo zijn voordelen, maar zeker als je voor het eerst iemand ontmoet, is dit geen geschikte tool. Luxemburg is een land dat heel open staat voor de Duitse ambassadeur.
En hoe gaat het vandaag met u, zo'n 100 dagen na uw ambtsaanvaarding?
Ik ben blij dat ik al een aantal van de belangrijkste persoonlijkheden uit de politiek, het bedrijfsleven en de cultuur heb kunnen ontmoeten. Maar wat ontbreekt is de voortdurende persoonlijke uitwisseling bij de vele evenementen die in normale tijden kenmerkd zijn voor Luxemburg.
Als ambassade probeerden we creatieve mogelijkheden te vinden in de virtuele wereld. We merken echter een zekere mate van vermoeidheid bij het bijwonen van video-evenementen. We hopen dat we elkaar snel weer persoonlijk kunnen ontmoeten. Maar er is niets aan te doen en ik heb juist geduld geleerd in Afrika.
Wanneer verwacht u weer een "normaal" leven?
Luxemburg heeft een zeer ambitieus vaccinatieprogramma dat nu echt op gang komt. Ik hoop dat aan het begin van de zomer de algemene omstandigheden zodanig zijn veranderd dat ook wij het normale diplomatieke leven kunnen hervatten.
Ik zou graag het bruisende Luxemburg willen meemaken, met al zijn hoogwaardige culturele evenementen, zijn voortreffelijk culinair aanbod en vooral zijn rijke intellectuele uitwisseling. Ik hoop dat de gebeurtenissen dan eindelijk mogelijk zullen zijn in mijn ambassadeursresidentie.
Hoe ziet de dagelijkse werkroutine in de ambassade er momenteel uit, zijn er beperkingen in de servicegebieden?
We hebben het thuiskantoor heel vroeg ingevoerd - afgelopen najaar. Vanaf november hebben wij de aanwezigheid op kantoor teruggebracht door het ambassadepersoneel in twee teams te verdelen die dagelijks afwisselend op de ambassade en thuis werken. Het ministerie van Buitenlandse Zaken hecht er groot belang aan alle mogelijkheden ter bescherming tegen besmettingen uit te putten. Gelukkig zijn we tot nu toe zonder infectie door de crisis gekomen.
We hebben het aantal zaken dat we op onze consulaire afdeling kunnen behandelen moeten verminderen. Helaas kunnen we vanwege de ruimtelijke omstandigheden maar één persoon tegelijk ontvangen onder Corona-omstandigheden. Als gevolg daarvan is de doorvoer veel lager dan vroeger. Maar we doen ons best om lange vertragingen te voorkomen. Wij willen in geen geval de consulaire afdeling sluiten, omdat er vooral veel vraag is naar paspoortaanvragen.
Welke doelen heeft u voor dit jaar gesteld en hoe kijkt u uit naar 2021?
We hebben onszelf veel doelen gesteld, maar we moeten zien wat we kunnen bereiken. Op economisch gebied zijn wij met de Luxemburgse Kamer van Koophandel overeengekomen om, indien mogelijk, de jaarlijkse Duits-Luxemburgse zakenconferentie (Deutsch-Luxemburgische Wirtschaftskonferenz) in juli te houden. Wij hopen hiervoor een Duitse federale minister uit te nodigen en tegen die tijd de conferentie als een "face-to-face"-evenement met grote deelname te kunnen organiseren. Als alternatief zouden we waarschijnlijk overschakelen op een hybride formaat.
Er zijn ook evenementen gepland met het Duits-Luxemburgse economische initiatief en het Goethe-instituut. Ook hier moeten we kijken welk formaat mogelijk is. Met name op cultureel gebied is het van belang dat de evenementen niet alleen virtueel plaatsvinden, maar dat je de artiesten live met publiek kunt beleven. Ik denk dat we op dit moment geduld moeten hebben. Vorig jaar rond deze tijd waren we er allemaal van overtuigd dat we over één jaar weer een normaal programma kunnen draaien. Het is niet zo gelopen.
Het Groothertogdom heeft het Corona-jaar 2020 economisch beter afgesloten dan zijn buren. Wat is de reden hiervoor?
Luxemburg staat voor dezelfde uitdagingen als zijn buurlanden. Ook al zijn de versoepelingen ingrijpender dan in Duitsland, de gevolgen voor de economie en de samenleving zijn zeer ingrijpend. De dienstensector heeft in feite een heel jaar verloren. Het is waar dat in Luxemburg de winkels en restaurants langer open bleven dan bijvoorbeeld in Duitsland. Maar desondanks zijn de verliezen hier enorm.
In feite is de algemene economische malaise in Luxemburg echter niet zo uitgesproken als in de buurlanden. Dit is gedeeltelijk toe te schrijven aan het feit dat sommige sectoren zich ondanks Corona verder konden ontwikkelen. Met name de financiële sector werd niet zo hard getroffen als aanvankelijk werd gevreesd. Ook de industriële productie ging zonder grote onderbrekingen door. Dankzij deze sterke pijlers was het relatief eenvoudig om door de crisis heen te komen.
Wat zijn de huidige uitdagingen voor Luxemburg?
Luxemburg heeft, net als alle EU-landen, een enorm financieel hulpprogramma opgezet om de crisis te bestrijden, waarvan de omvang vergelijkbaar is met die van Duitsland in termen van bevolking. Dit betekent dat het land, net als zijn buurlanden, een aanzienlijke schuld op zich heeft genomen. Nu maakt men zich natuurlijk ook zorgen over de vraag of de economie werkelijk kan worden gestabiliseerd en of dit niet een te zware last zal betekenen voor de toekomstige generaties.
En net als in Duitsland wordt er ook in Luxemburg zeer intens en emotioneel gediscussieerd over de gevolgen van de pandemie voor het onderwijssysteem. Ook hier zien we de mogelijke schade die de sluiting van scholen op lange termijn voor kinderen kan veroorzaken. Tegelijkertijd zijn scholen echter ook belangrijke besmettingsbronnen.
Hoe is de strijd tegen corona momenteel in Luxemburg?
De cijfers zijn momenteel bemoedigend stabiel, maar op een hoog niveau. Luxemburg heeft voor een iets andere aanpak van de pandemie gekozen dan Duitsland. In Duitsland wordt getracht de pandemie onder controle te krijgen met een zo laag mogelijke incidentie. In Luxemburg is men van mening dat dit zelfs bij een hogere incidentie mogelijk is met brede tests en een consequente follow-up.
Deze aanpak maakt ontspanning in het dagelijks leven mogelijk. Tot nu toe lijkt dit te werken. Welke aanpak uiteindelijk het meest geschikt is om de pandemie in te dammen en te beëindigen, zullen we echter pas in de toekomst weten. We hopen dat vaccinatie snel een einde zal maken aan de pandemie.
Hoe is Luxemburg erin geslaagd zo open te blijven tegenover deze pandemie - zowel intern als extern?
Luxemburg heeft het grote voordeel dat zijn gezondheidszorgsysteem al vóór de pandemie grotendeels gedigitaliseerd en gecentraliseerd was. Hier werden al vroeg grootschalige tests ingevoerd, die regelmatig een goed overzicht geven van de huidige pandemische situatie in het land. Dit overzicht maakt het vervolgens ook mogelijk openingen te maken. Bovendien komen dagelijks tienduizenden pendelaars het land binnen. Volgens de huidige beoordeling van Luxemburg leiden deze pendelstromen niet tot een significante verhoging van het besmettingsrisico en dienen zij niet te worden onderbroken.
Krijgt de ambassade veel vragen over corona en inreisregels?
Ja, wij hebben veel vragen gekregen over de regels voor binnenkomst in Duitsland. Luxemburg werd tijdens de pandemie twee keer als risicogebied aangemerkt en is dat nu nog steeds. Dit gebeurde voor het eerst in maart 2020. De toenmalige controles, die leidden tot lange rijen pendelaars aan de grenzen, werden in Luxemburg als een grote schok ervaren. Intussen is de situatie genormaliseerd en zijn er in het grensgebied oplossingen gevonden om de veranderende situaties het hoofd te bieden.
Open grenzen waren een essentiële factor voor Luxemburg?
Voor Luxemburg is het openhouden van zijn grenzen een zaak van existentieel belang - al was het maar vanwege de omvang en de ligging van het land. Op dit moment hebben we, zoals ik al zei, een oplossing gevonden waar alle partijen mee kunnen leven. Mocht de situatie opnieuw verslechteren, dan wordt tussen beide partijen nauw overlegd over hoe erop te reageren zonder de stroom forenzen aanzienlijk te belemmeren.
Luxemburg heeft er terecht op gewezen dat het vrije verkeer van burgers en goederen een van de belangrijkste verwezenlijkingen van de EU is en dat dit niet met één pennenstreek kan worden afgeschaft. Daarom was het protest vorig jaar zo groot. Dit bericht is ontvangen in Duitsland. Het vrije verkeer van goederen en personen is een enorm waardevol goed dat wij allen willen beschermen en slechts in uitzonderlijke gevallen beperken.
De Bondsrepubliek zal zich echter het recht blijven voorbehouden om inreisbeperkingen op te leggen indien er aanzienlijke verschillen zijn tussen de incidenties in beide landen. Naar onze mening wordt dit gedekt door de Europese verdragen en werd het onlangs ook toegepast aan de grenzen met Frankrijk en Nederland. Wij hebben echter veel begrip voor het standpunt van Luxemburg en zo nodig zullen wij oplossingen vinden die rekening houden met de legitieme belangen van Luxemburg. Wij hebben begrepen dat wij de coëxistentie in de Grootregio niet zomaar kunnen belemmeren door de grenzen te sluiten. In de afgelopen 50 jaar heeft zich hier over alle grenzen heen een prachtig en uniek netwerk van zeer nauwe contacten ontwikkeld, dat door de pandemie niet mag worden vernietigd.
Hartelijk dank, mijnheer Klöckner, voor het interview.
Contact
