Dr. Ralph Solveen, plaatsvervangend hoofdeconoom van Commerzbank AG, legde op 11 februari uit waarom 2020 ondanks de moeilijke eerste maand kansen biedt voor de wereldeconomie.
AHK debelux gaf samen met de Duitse ambassade haar nieuwjaarsreceptie in Brussel met zo'n 120 gasten. Politiek gezien wordt het een spannend jaar, dat maakte ambassadeur Martin Kotthaus duidelijk in zijn welkomstwoord: het Duitse voorzitterschap van de Raad, de Brexitonderhandelingen, de Green Deal: kansen en uitdagingen die ons voortdurend herinneren aan het belang van goede betrekkingen. De ambassadeur bracht ook de nauwe samenwerking tussen Duitsland en België ter sprake: “We werken nauw samen, niet alleen in de EU, maar ook aan tal van buitenlandse missies, zoals in Mali, Afghanistan en Litouwen, we zitten ook in 2019 en 2020 samen in de VN-Veiligheidsraad.”
Protectionisme wint aan belang
Hoe nauw verbonden markten samen kunnen groeien, ervaart AHK debelux nu al sinds 125 jaar op de Duits-Belgische en Duits-Luxemburgse markt. Haar voorzitter, de Luxemburger Georges Lentz begroette de ongeveer 120 gasten op de Duitse ambassade. Vrij verkeer van goederen en nauwe samenwerking zijn echter vandaag niet langer vanzelfsprekend, met die woorden leidt directeur Hans-Wolfgang Busch de toehoorders in het thema van de keynotespreker in: “De laatste jaren is er heel duidelijk een trend te zien: multilateralisme in het algemeen en vrije handel in het bijzonder staan van verschillende kanten onder druk en protectionisme wint in sommige landen toenemend aan belang, zelfs in landen waarvan we het nooit hadden verwacht.” Onzekerheden over de economische en politieke ontwikkeling in sommige regio's en landen lijken meer dan vanzelfsprekend, en zo is één vraag actueel in veel discussies over de mondiale economische ontwikkeling en de ontwikkeling van de buitenlandse handel: in welke richting ontwikkelt de wereldeconomie zich? Wat zal er nu gebeuren?
Invloed van het coronavirus blijft beperkt
Dr. Ralph Solveen, plaatsvervangend hoofdeconoom van Commerzbank AG, begint zijn lezing meteen met de vraag die iedereen bezighoudt: Welke invloed heeft het Corona-virus op de (Chinese) economie? Commerzbank verwacht in eerste instantie een daling van de bbp-groei in China met 2 %. Dat is voornamelijk te wijten aan de daling van de productie in de industrie (-50 %) en de dalende vraag in de dienstensector (-10 %). De gevolgen van Corona zullen vooral duidelijk zijn in het eerste kwartaal. Maar dat mag geen trend op langere termijn worden, aldus de expert economie. “De afgelopen dagen hebben we een aantal signalen ontvangen dat de piek van de ziekte is bereikt, zo is bv. het aantal nieuwe infecties wat afgenomen. Corona heeft natuurlijk een grote impact, maar op lange termijn hebben andere factoren een grotere impact op de economische ontwikkeling.” Vooral de economische situatie die reeds vóór het uitbreken van het virus moeilijk was, acht Solveen problematisch.
Twijfels over de groeiprognoses van China
Hij heeft twijfels over de bbp-groeiprognose van 6 % door de Chinese overheid. “Als je kijkt naar de export van de EU naar China, zie je veel volatiliteit en zelfs een daling in de laatste twee tot drie kwartalen.” Dat staat in schril contrast met de stabiele groeiprognoses van de Chinese regering. “Er bestaat geen land waar er een aanhoudende stabiele groei is, maar dat wel zo'n schommelende importvraag naar Europese goederen heeft.” Als gevolg hiervan voorspelt de expert economie een aanzienlijke daling van de groei. “Na het Corona-virus zal de groei weer toenemen, maar die zal niet meer zo groot zijn als in 2016 of 2017.” De redenen hiervoor ziet Dr. Solveen in een verandering van het fiscale en monetaire beleid van de Chinese regering, veroorzaakt door de angst voor een nieuwe schuldenzeepbel.
Handelsoorlog zal op lange termijn gevolgen hebben
Ook de handelsoorlog met de Verenigde Staten speelt hier een rol. De huidige de-escalatie vermindert weliswaar de onzekerheden en de markten vertonen de eerste tekenen van herstel. Dat geldt echter enkel voor 2020. De grote problemen tussen de twee landen bestaan nog steeds, vooral op het gebied van de inbreuk op de intellectuele eigendom. “In het beste geval zal er een staakt-het-vuren zijn tot de Amerikaanse verkiezingen. Daarna zal de kwestie weer op tafel liggen.” Ook met een democratische Amerikaanse president zal er niets veranderen aan het protectionisme van de VS. “Misschien zal de stijl anders zijn, en niet langer via Twitter, maar door middel van officiële verklaringen verlopen, maar in essentie blijft het hetzelfde. In 2021 en 2022 zal de wereldeconomie daar nog meer onder lijden”, zegt Dr. Solveen.
Opkomende markten: kansen en risico’s gelijk op
De econoom schat de ontwikkelingen in de opkomende markten (met uitzondering van China en MENA) slechts lichtjes positief in. Met name het monetaire beleid is daar in 2019 sterk in beweging gekomen: de landen hebben hun basisrente aanzienlijk verlaagd om hun locaties concurrerend te houden en ook onder druk van de Amerikaanse renteverlaging. “Het probleem is nu dat niemand zeker weet of de markten op een gegeven moment zeggen dat het te veel van het goede was.” Dit lage rentebeleid zou een echte kans voor de wereldeconomie kunnen zijn, aldus Solveen. Maar het zou ook kunnen eindigen in een crisis in de opkomende markten, indien de risicobeoordelingen veranderen. Ook de wisselkoersen in deze landen kwamen onder druk te staan. Het risico dat er verder kapitaal aan de opkomende landen wordt onttrokken, ziet Dr. Solveen vooral daar gebeuren waar een onevenwichtig monetair beleid wordt gevoerd.
Een langdurige opleving laat weinig speelruimte voor verbetering
De vraag uit de andere geïndustrialiseerde landen blijft min of meer stabiel. De groei houdt hier nu al tien jaar aan. De econoom van Commerzbank houdt ook in de toekomst rekening met een aanhoudende opleving, maar minder uitgesproken. “Er is nog nooit een einde aan een opleving gekomen als gevolg van de lange duur, gewoonlijk komt dat door een stijging van de rente van de centrale banken uit angst voor inflatie.” Omdat deze momenteel echter verrassend laag is, verwacht hij geen verandering in het monetaire beleid. Toch zal de gemiddelde economische groei van de geïndustrialiseerde landen gematigd uitvallen: tussen 1 % en 1,5 %. Met uitzondering van de Amerikaanse markt die momenteel alle gunstige voorwaarden voor een groei van ongeveer 2 % vertoont: lage basisrente, lage werkloosheid en weinig afhankelijkheid van de buitenlandse vraag.
Duitsland: van economische motor tot probleemkind?
Dit helemaal in contrast met Duitsland waar de dalende buitenlandse vraag de economische groei verzwakt. Bijzonder zorgwekkend is de sterke afname van de industriële productie sinds 2019 in tegenstelling tot de rest van de eurozone. Dat is vooral te verklaren door de afzwakkende auto-industrie, aldus Solveen, die tot 17 % minder in eigen land produceert dan in 2017. Op basis van de informatie van de Vereniging van de Duitse Auto-industrie (VDA) verklaart Commerzbank AG dit vooral door de zeer gewilde SUV-voertuigen die niet in Duitsland worden geproduceerd. Maar ook de keuze van de vestigingsplaats voor andere nieuwe modellen is vaak in het voordeel van buitenlandse productielocaties. Duitsland heeft als industriële locatie aan concurrentievermogen verloren. “We moeten voor ogen houden dat Duitsland de komende jaren minder zal kunnen presteren.” Toch is er reden tot hoop: sinds januari 2020 lijken de bedrijven weer meer vertrouwen te hebben in Duitsland. “We zullen een omslag zien. Het zal geen sterke opleving zijn, eerder een matige.”