Barometer energietransitie: Bedrijven steeds kritischer over locatie
Dit staat in een persbericht van de Duitse Kamer van Koophandel en Industrie.
Het vertrouwen van het Duitse bedrijfsleven in het energiebeleid is momenteel tot een dieptepunt gedaald. Dat blijkt uit de Energietransitiebarometer 2023 van de organisatie Duitse Kamers van handel en nijverheid (IHK), waaraan 3.572 bedrijven uit alle sectoren en regio's hebben deelgenomen. Het laat de slechtste waarde zien sinds het begin van de onderzoeken in 2012.
"Zorgen over het eigen concurrentievermogen zijn nog nooit zo groot geweest", zei Achim Dercks, plaatsvervangend hoofd van de Duitse Kamer van Koophandel en Industrie (DIHK), bij de presentatie van de onderzoeksresultaten op 29 augustus in Berlijn.
"Terwijl bedrijven vroeger ook kansen zagen in de energietransitie, wegen de risico's nu zwaarder dan de kansen in de beoordeling van de economie als geheel," zei Dercks. "Grote delen van onze economie worden sterk gedreven door zorgen over een ontoereikende energievoorziening, zelfs op de middellange en lange termijn. Dit is een zorgwekkende ontwikkeling die we allemaal zeer serieus moeten nemen."
Over het algemeen verwachten bedrijven in Duitsland aanzienlijk meer risico's dan kansen voor hun eigen concurrentievermogen: voor 52 procent van de bedrijven zal de energietransitie een zeer negatieve of negatieve impact hebben op hun eigen bedrijf, voor slechts 13 procent een zeer positieve of positieve impact. Per saldo, op een schaal van min 100 ("zeer negatief") tot plus 100 ("zeer positief"), is de barometerwaarde min 27. De afgelopen twee jaar was de waarde slechts min 7; het vorige dieptepunt van min 13 in 2014 was het gevolg van extra energieheffingen en -heffingen.
In de energie-intensieve industrie ziet maar liefst driekwart van de bedrijven zichzelf negatief of zeer negatief beïnvloed. "Gezien het grote belang van de industrie voor de hele vestigingsplaats zijn deze waarden alarmerend", waarschuwt Dercks. "Zelfs in sectoren die vaak direct profiteren van orders in het kader van de energietransitie - zoals de bouw en de dienstensector - laat de barometer zien dat de stemming duidelijk somber is."
Energiebeleid wordt een obstakel voor transformatie
Een centrale trigger voor de negatieve beoordelingen van de bedrijven zijn de gevolgen voor het energiebeleid van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne. "Deze ontwikkeling maakt de implementatie van de energietransitie veel moeilijker," verduidelijkt Dercks. "Dat blijkt uit onze enquête: Helaas zijn beleidsmakers er nog niet in geslaagd om dit op de lange termijn succesvol tegen te gaan. Na de energieprijsschok eind vorig jaar en de relatief zachte winter maken bedrijven zich grote zorgen over toekomstige ontwikkelingen. Ze zien hun concurrentievermogen in gevaar komen."
De energieprijzen bleven op een hoog niveau en er was een gebrek aan vooruitzichten voor de economie in Duitsland, vatte de adjunct-directeur van de DIHK samen. "De centrale vragen zijn niet beantwoord."
Vanuit het oogpunt van de bedrijven zijn een gebrek aan voorspelbaarheid en betrouwbaarheid in het energiebeleid de eerste obstakels voor transformatie. Bijna 60 procent van de bedrijven voelt zich hierdoor tegengewerkt. "Bedrijven worden steeds vaker geconfronteerd met doelstellingen die in de praktijk bijna onmogelijk te realiseren zijn", bekritiseert Dercks. "Daarbij komen nog besparingsdoelen uit de Wet Energie-efficiëntie, waarvan niemand kan zeggen hoe die gehaald kunnen worden zonder de productie stil te leggen."
Dit is terug te zien in de barometer: driekwart van de bedrijven snijdt in hun investeringsactiviteiten. In de energie-intensieve industrie beperkt bijna de helft van de bedrijven zelfs hun investeringen in kerngebieden. "Dit is het tegenovergestelde van de investeringsopleving die we nodig hebben om de huidige crises te overwinnen en de transformatie naar klimaatneutraliteit te versnellen," zegt Dercks.
Energiewende verhoogt migratie
Onder bedrijven overheersen nog steeds de stemmen die de uitdagingen van het energiebeleid in Duitsland willen aangaan. Veel bedrijven blijven trouw aan de locatie.
In de industrie echter, en vooral onder grote bedrijven, nemen de plannen om Duitsland als vestigingsplaats de rug toe te keren duidelijk toe. Bijna een derde van de industriële bedrijven (32 procent) plant of realiseert de verplaatsing van capaciteit naar het buitenland of de vermindering van hun productie in Duitsland - een stijging van 16 procentpunten, dat wil zeggen een verdubbeling, ten opzichte van het voorgaande jaar.
"Politici moeten zo snel mogelijk tegenmaatregelen nemen om de economie in Duitsland perspectief te geven," waarschuwde Achim Dercks. "De DIHK heeft vijf punten opgesteld om de energievoorziening voor bedrijven veilig te stellen. Een snelle uitvoering daarvan is belangrijk voor Duitsland als vestigingsplaats."