Bedrijvenbarometer toont verwachtingen van de nieuwe federale regering
Duitse bedrijven verwachten van de toekomstige Duitse regering veel meer snelheid en een beter klimaat voor hun noodzakelijke investeringen.
Dit is het resultaat van de bedrijfsbarometer van de Duitse kamers van koophandel voor de federale verkiezingen van 2021, die eind september is gepubliceerd door de Vereniging van Duitse Kamers van Koophandel en Industrie (DIHK). De resultaten zijn gebaseerd op de antwoorden van ongeveer 3.500 bedrijven uit alle sectoren en regio's van de kamers van koophandel en industrie (IHK's).
"Digitalisering, klimaatbescherming en het tekort aan geschoolde arbeidskrachten zijn de belangrijkste toekomstige problemen voor bedrijven. Zij zijn bezorgd dat Duitsland hier steeds meer terrein verliest", vat DIHK-voorzitter Peter Adrian de reacties samen.
"Onze economie heeft nu een merkbare investeringsstoot nodig in Duitsland. De leidraad voor het nieuwe regeerakkoord zou dan ook moeten zijn om private en publieke investeringen te stimuleren”, zegt Adrian.
"We moeten sneller beslissingen kunnen nemen. Duitsland moet bijzonder grondig te werk blijven gaan, maar niet trager dan de rest van de wereld. Bedrijven worden maar al te vaak gedwarsboomd door ingewikkelde voorschriften, langdurige procedures en onpraktische eisen".
Toponderwerp Digitalisering
Het belangrijkste onderwerp dat de toekomstige federale regering moet aanpakken is "de digitalisering bevorderen", aldus 61 procent van de bedrijven. Dit wordt gevolgd door "verbetering en versnelling van de administratieve diensten" (41 procent).
Op de vraag welke thema's de nieuw verkozen federale regering vanuit het standpunt van de ondernemingen in de eerste plaats moet bevorderen, staat het thema digitalisering bovenaan de lijst (61 procent). Dit aandeel is opnieuw aanzienlijk gestegen ten opzichte van 2017 (55 procent), wat niet in het minst te maken heeft met de toegenomen druk op bedrijven om te transformeren als gevolg van de Coronapandemie. De Corona-crisis heeft aangetoond hoe digitale toepassingen kunnen helpen om mensen en bedrijven met elkaar in contact te brengen of om diensten en producten via digitale kanalen naar de overeenkomstige doelgroepen te brengen.
Bedrijven hebben ook de langetermijnvoordelen van digitalisering ingezien - zoals snellere en minder bureaucratische processen of kostenbesparingen. Het ontbreekt echter aan fundamentele randvoorwaarden om bedrijven in staat te stellen het potentieel van digitalisering ten volle te benutten.
Duitsland beschikt niet over een moderne digitale infrastructuur. Glasvezelverbindingen tot in de gebouwen en landelijke dekking voor mobiele telefonie zijn een cruciale voorwaarde voor de digitalisering en netwerkvorming van bedrijven. De maatregelen hiervoor moeten strategisch beter op elkaar worden afgestemd. Hetzelfde geldt voor het regelgevingskader. Bijvoorbeeld de uiteenlopende acties van de toezichthoudende autoriteiten op het gebied van gegevensbescherming het gebruik van nieuwe technologieën en digitale bedrijfsmodellen.
Ook willen bedrijven rechtszekerheid en ondersteuning bij het onderling uitwisselen van data en bij het gebruik van publieke data (open data).
Modernisering van het belastingstelsel
Een derde van de bedrijven dringt aan op modernisering van de vennootschapsbelasting - vijf procentpunten meer dan vier jaar geleden. Dit illustreert de behoefte aan hervorming op dit beleidsterrein. Vooral de handel (41 procent), maar ook de bouw maar ook de bouwsector (34 procent) verklaarden bovengemiddeld vaak dat deze vraag voor hen een prioriteit is.
Na 13 jaar sinds de laatste hervorming van de vennootschapsbelasting is een grondige modernisering van de vennootschapsbelasting vereist.
Naast een consequente digitalisering van de processen met en binnen de belastingdienst - in combinatie met een merkbare verkorting van de doorlooptijden, zoals de termijnen voor belastingcontroles - omvat dit ook een structurele herschikking van het materiële belastingrecht om het investeringsvriendelijker te maken. Onder meer moet de kostenbelasting, bijvoorbeeld in het geval van bedrijfsbelastingheffingen, worden afgeschaft of ten minste aanzienlijk verlaagd.
Met name de economische crisis als gevolg van de pandemie heeft aangetoond hoe belangrijk het is verliezen zoveel mogelijk te compenseren om het voor bedrijven gemakkelijker te maken door en uit de crisis te komen.
Daarom moeten ondernemingen hun verliezen naar verschillende jaren kunnen overdragen en deze volledig, en niet slechts in beperkte mate, kunnen verrekenen met de huidige winsten. Voor een duurzame uitweg uit de crisis is ook een investeringsvriendelijke belastingwetgeving nodig met aangepaste afschrijvingstermijnen aan de snellere technologische veranderingen en een hogere limiet voor onmiddellijke afschrijving (ten minste 1.000 euro).
Met name in de internationale context zou Duitsland opnieuw een concurrerend belastingniveau op bedrijfswinsten moeten realiseren.
Locatiekwaliteit verslechterd vanuit het oogpunt van het bedrijf
De ondernemingen beoordelen de meeste vestigingsfactoren voor hun economische ontwikkeling momenteel aanzienlijk slechter dan vier jaar geleden. Bureaucratie komt op de tweede plaats met een gemiddelde score van 4,8 - nog eens 0,5 punt lager dan in 2017. Bedrijven beoordelen ook de uitbreiding van de digitale infrastructuur, zoals glasvezellijnen, als slecht (score 4,3 na 3,7 vier jaar geleden).
De afgelopen vier jaar is het concurrentievermogen van Duitsland vanuit zakelijk oogpunt niet verbeterd. Anderhalf jaar Corona-pandemie heeft veel bedrijven voor existentiële vragen gesteld en zorgde voor een grote behoefte aan investeringen in de publieke en private sector. Voor bedrijven staat de versnelling van de digitalisering bovenaan de agenda.
Twee derde van de ondernemingen beschouwt deze kwestie als dringend. Dit wordt gevolgd door betere administratieve diensten en een concurrerend klimaatbeleid, met respectievelijk 41 en 39 procent instemming.
Energiekosten bremsen Investitionen aus
Besonders negativ bewerten die Betriebe die Strom- und Energiekosten (Durchschnittsnote jeweils 4,5). Bei den gewerblichen Strompreisen ist Deutschland in fast allen Verbrauchsgruppen europäischer Spitzenreiter – die Bewertung dieses Standortfaktors sackt mit minus 0,8 Notenpunkten im Vergleich zum Jahr 2017 am stärksten ab. In der Industrie vergeben die mittelständischen Unternehmen bei den Stromkosten sogar eine glatte 5.
Maar de nationale speciale CO2-prijsstelling voor fossiele brandstoffen drijft ook de energiekosten van veel industriële bedrijven op en zet hun concurrentievermogen onder druk, zelfs binnen Europa. "Dit vertraagt de investeringen in klimaatvriendelijke aandrijvingen, technologieën en productiefaciliteiten", aldus de DIHK-voorzitter. Vorig jaar investeerden bedrijven in totaal 13 procent minder in apparatuur zoals machines en technische installaties. "Maar klimaatneutraliteit kunnen we alleen bereiken met veel private investeringen", zegt Adrian.
De bedrijven zijn ook kritisch over de situatie met betrekking tot het aanbod van geschoolde arbeidskrachten en de hoge vennootschapsbelasting (elk 4,0). Ook op het gebied van vervoersinfrastructuur (3.5) en de beschikbaarheid van commerciële ruimte (3.6) is er ruimte voor verbetering.
De ondernemingen blijven het duale beroepsopleidingsstelsel, de rechtszekerheid in Duitsland en de situatie op het gebied van onderzoek en innovatie positief beoordelen. Ook hier was de beoordeling echter iets slechter dan in 2017.