Welke strategieën gebruiken kleine en middelgrote ondernemingen om het hoofd te bieden aan de uitdagingen van vandaag? Dat is een van de vragen die het onderzoek van de Commerzbank wil beantwoorden.
Made in Germany’ staat voor succes. Maar hoe lang nog? De brexit, handelsbelemmeringen, het toenemende protectionisme en andere geopolitieke ontwikkelingen hebben hun invloed op de buitenlandse handel van Duitsland. Welke precies?
Dat heeft de studie "Unternehmerperspektiven" van Commerzbank geanalyseerd. De wereld is in beweging — zowel op economisch als op politiek vlak. Kleine en middelgrote ondernemingen worden geconfronteerd met steeds grotere onzekerheden op internationaal gebied. Het initiatief ‚Unternehmerperspektiven’ (‚Ondernemersperspectieven’) van de Commerzbank bekijkt hoe Duitse kmo’s zich handhaven op de internationale markt en startte hiervoor een onderzoek met de titel ’Wie sicher sind die Märkte? Risiken managen im internationalen Geschäft’ (’Hoe veilig zijn de markten? Het beheren van risico’s bij internationale handel’). Voor dit onderzoek werden leidinggevenden van het eerste niveau bevraagd van 2000 ondernemingen met een jaaromzet van ten minste twee miljoen euro. „Het onderzoek werd uitgevoerd voor Duitsland, maar de resultaten zijn zeker ook relevant voor zakelijke klanten in Luxemburg en België“, vertelt Martin Keller, Country CEO België & Luxemburg bij Commerzbank AG. Een belangrijke conclusie uit het onderzoek is dat kmo’s ook in tijden van turbulente economische beleidsvoering zich flexibel opstellen en in staat zijn om zich aan te passen. Internationalisering blijft immers van groot belang voor ondernemingen. 52% van de bevraagde ondernemingen exporteert. Bijna de helft daarvan verkoopt zijn producten en diensten in de eurozone. Eerdere onderzoeken naar internationalisering, uitgevoerd door Commerzbank in 2007 en 2013, tonen aan dat het aandeel exporterende bedrijven grotendeels stabiel is gebleven.
’Made in Germany’ als verkoopargument
Het is vooral het kwaliteitskenmerk ’Made in Germany’ dat Duitse kmo’s doet scoren op de buitenlandse markt. Wanneer gevraagd wat de voornaamste drijfveren zijn om buitenlandse handel te drijven, geeft 81% van de ondernemingen aan dat Duitse producten goed kunnen concurreren op de internationale markt. Andere redenen zijn de digitalisering (78%) en aantrekkelijke financiële voorwaarden (73%), twee aspecten die het voor kmo’s gemakkelijker maken om internationale zakelijke relaties aan te gaan en te onderhouden.
Daarbij worden soms ook nieuwe digitale technologieën zoals blockchain gebruikt. Turbulent economisch beleid zorgt voor onzekerheid in de planning Ondanks het vertrouwen in het Duitse kwaliteitslabel, leidt het hoge niveau van onzekerheid in de internationale handel tot een voorzichtige houding bij ondernemingen. Bijna twee derde van de Duitse kmo’s verwacht dat het de komende twee jaar moeilijker zal worden om hun buitenlandse bedrijfsactiviteiten te plannen. Daarbovenop gaat 61% ervan uit dat de economie zal vertragen. Deze sombere vooruitzichten zijn gebaseerd op politieke en economische onzekerheden. Niet alleen de huidige handelsconflicten (47%) en de brexit (35%), maar ook de dieselcrisis (45%) en de klimaatverandering (35%) worden als redenen aangehaald. Opmerkelijk is dat de politieke onrust ook zijn weerslag heeft op de waardering van handelspartners: landen die eerder als betrouwbaar werden beschouwd, verliezen aan vertrouwen door hun huidige politieke situatie en maken plaats voor opkomende economieën. Zo hebben kmo’s momenteel meer vertrouwen in China als handelspartner dan in de VS of het VK (30% tegenover 17% en 8%).
Buitenlandse handelsstrategieën
Anderzijds toont het onderzoek aan dat ondernemingen zich niet mogen laten weerhouden van buitenlandse handel omwille van het momenteel wankelende economische beleid. Hoewel er geen magische formule bestaat om internationale relaties aan te gaan, lijken de Duitse kmo’s wel een aantal strategieën te volgen:
• Expansie (zie diagram op pagina 14): grotere ondernemingen met een jaaromzet van meer dan 100 miljoen euro en exportgerichte sectoren reageren expansief op de onzekere situatie. Ze betreden nieuwe buitenlandse markten en verplaatsen hun productiefaciliteiten. Voor 14% bevinden deze nieuwe markten zich overzee, bijvoorbeeld in India en Noord-Amerika, en 12% wil de Chinese markt aanboren. Ondertussen blijven deze grotere kmo’s ook hun bedrijfsstrategieën verder ontwikkelen. Meer dan driekwart van de bevraagde ondernemingen werkt aan hun eigen innovatiebeleid en de digitalisering van hun producten of processen.
• Focus: kleinere ondernemingen met een omzet van maximaal 15 miljoen vertrouwen daarentegen eerder op bewezen kennis en kunde en richten zich op hun kernproducten (63%). De interne markt van de EU is voor 44% de belangrijkste afzetmarkt.
Kmo’s verwachten operationele ondersteuning op internationale markten
Net zoals de buitenlandse markt verschillende uitdagingen met zich meebrengt, zijn er dus ook verschillende strategische oplossingen. Bovendien kunnen kmo’s bij het beheren van de mogelijke risico’s op het internationale toneel ook rekenen op externe steun. Naast kamers van koophandel en verenigingen, vertrouwen ondernemingen met activiteiten in het buitenland ook op banken, die veel meer worden dan louter een financiële partner en waarvan kmo’s operationele ondersteuning verwachten bij het omgaan met regelgeving. Dat kan onder meer gaan om ondersteuning bij de klantgerichte implementatie van de regelgeving (62%) of een risicoanalyse van internationale activiteiten (47%). Tegelijkertijd zijn bedrijven ook steeds meer op zoek naar persoonlijk advies, bijvoorbeeld voor het ontwikkelen van specifieke oplossingen voor moeilijke landen (38%).